महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग Maharashtra Public Service Commission
महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग
महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग (इंग्लिश: Maharashtra Public Service Commission; संक्षिप्त: MPSC/ एमपीएससी) हे महाराष्ट्र शासनाच्या अखत्यारीतल्या वेगवेगळ्या सेवांसाठी आणि पदांसाठी स्पर्धा परीक्षा घेऊन उमेदवारांची निवड करण्याचं काम करते. भारतीय संविधानाच्या अनुच्छेद ३१५ अन्वये महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाची स्थापना करण्यात आली आहे. यांच्यातून उपजिल्हाधिकारी, पोलीस-उपअधीक्षक, तहसीलदार, नायब-तहसीलदार, गट-विकास अधिकारी, मुख्याधिकारी इत्यादी वर्ग-१, वर्ग-२ व वर्ग-३ ची पदे भरली जातात.
राज्यसेवा परीक्षा
केंद्र सरकारच्या पातळीवर होणारी नागरी सेवा परीक्षा आणि राज्य सरकारच्या पातळीवरची राज्यसेवा परीक्षा यात काही साम्यं आहेत. उदाहरणार्थ, या दोन्ही परीक्षांच्या माध्यमातून अधिकारी पातळीसाठी निवड होते. गट-अ आणि गट-ब अशा दोन्ही पातळ्यांवरच्या अधिकारी पदांसाठी निवड होते. या दोन्ही परीक्षा या पूर्वपरीक्षा, मुख्य परीक्षा आणि व्यक्तिमत्त्व चाचणी अशा तीन टप्प्यांमध्ये होतात.
महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाच्या राज्य सेवा परीक्षेच्या माध्यमातून वेगवेगळ्या पदांसाठी निवड होते.[१] MPSC State Services Examination – राज्य सेवा परीक्षा MPSC Maharashtra Forest Services Examination – महाराष्ट्र वनसेवा परीक्षा MPSC Maharashtra Agricultural Services Examination – महाराष्ट्र कृषी सेवा परीक्षा MPSC Maharashtra Engineering Services Gr-A Examination – महाराष्ट्र अभियांत्रिकी सेवा गट अ परीक्षा MPSC Maharashtra Engineering Services Gr-B Examination – महाराष्ट्र अभियांत्रिकी सेवा गट ब परीक्षा MPSC Civil Judge (Jr Div), Judicial Magistrate (Ist Class) Competitive Exam – दिवाणी न्यायाधीश, कनिष्ठ स्तर व न्याय दंडाधिकारी, प्रथम वर्ग परीक्षा MPSC Asstt. Motor Vehicle Inspector Exam – सहायक मोटर वाहन निरीक्षक परीक्षा MPSC Assist. Engineer (Electrical) Gr-II, Maharashtra Electrical Engg Services, B – सहायक अभियंता (विद्युत) श्रेणी -2, महाराष्ट्र विद्युत अभियांत्रिकी सेवा, गट-ब MPSC Police Sub-Inspector Examination – पोलीस उपनिरीक्षक परीक्षा MPSC Sales Tax Inspector Examination – विक्रीकर निरीक्षक परीक्षा MPSC Tax Assistant Examination – कर सहायक गट-क परीक्षा MPSC Assistant Examination – सहायक परीक्षा MPSC Clerk Typist Examination – लिपिक-टंकलेखक परीक्षा
पात्रता
वयाची 19 वर्षं पूर्ण असलेला कोणत्याही शाखेचा पदवीधर उमेदवार ‘राज्य सेवा परीक्षा‘ देऊ शकतो. खुल्या गटातल्या उमेदवारांना वय वर्षे ३८ पर्यंत ही परीक्षा देता येते आणि राखीव गटातल्या विद्यार्थ्यांना वय वर्षे ४३ पर्यंत ही परीक्षा देता येते. परीक्षा किती वेळा द्यायची यावर बंधन नाही. वयोमर्यादेत कितीही वेळा ही परीक्षा देता येते. ही परीक्षा देण्यासाठी उमेदवाराला महाराष्ट्रातल्या अधिवासाचं प्रमाणपत्र (डोमिसाइल सर्टिफिकेट) मिळवावं लागतं. ‘राज्य सेवा परीक्षा‘ मराठी किंवा इंग्रजी भाषेतून देता येत असली तरी उमेदवाराला मराठीचं ज्ञान असणं आवश्यक असतं. शालान्त प्रमाणपत्र परीक्षेत मराठी हा विषय उमेदवाराने घेतलेला असणं आवश्यक असतं.
संदर्भ
[१] महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगामार्फत निवडलेले जाणारे पद
[२] राज्यसेवा परीक्षा पॅटर्न[२] २०२०
[३] कम्बाईन गट ‘ब’ परीक्षा पॅटर्न[३] २०२०
[४] कम्बाईन गट ‘क’ परीक्षा पॅटर्न २०२०
